Оила тинчлиги – жамият фаровонлиги асоси

Маълумки, жамиятнинг муҳим бўғини бўлган оилалар қанчалик тинч ва тотув бўлса, шундагина давлат тинч ва барқарор равнақ топиши мумкин. Шу жиҳатдан, оила қўрғонининг мустаҳкамлиги ва унда маънавий жиҳатларнинг шаклланиши ҳамда амалга оширилиши муҳим аҳамиятга эга. Бинобарин оила деб аталмиш муқаддас маконда фарзандлар камолга етади, улғаяди.
Шундай экан, жамиятда юзага келаётган оилалар қанчалик мустаҳкам қурилмоқда, пойдевори чи? Дарҳақиқат, оиланинг барпо этилишида кимлар ёки нималар муҳим роль ўйнайди, ташқи таъсирлар чи? Мавжуд оилалар ва янги барпо этилаётган кичик бир оила ўз мавқеини қанчалик асрамоқда? Оила – муқаддас қўрғон, оила – маънавий камолот маскани ва бошқа бир қанча сўз ва иборалар билан оиланинг мавқеини белгилаймиз. Албатта, жамиятда намунали оилалар талайгина. Намунали оила деганда, оилавий муносабатлар маънавий мезонлар асосида қурилган, яхши ва ахлоқли фарзандлар тарбиялаган, нурли, пиру бадавлат отахон ва онахоналар кўз олдимизга келади. Уларнинг борлиги бошқалар учун ибрат мактабидир. Аммо, афсус, бизни ўйлантирган масала бу – оила қўрғонининг бузилишига салбий таъсир кўрсатаётган бир қанча ташқи ва ички омиллардир. Ташқи омил сифатида ғарбона яшаш тарзининг ўзлаштирилиши бўлса, ички омил сифатида эса, ёшларнинг оилага маънавий жиҳатдан этарли тайёргарликка эга бўлмаслик 
масаласидир.  
Маънавий таҳдид сифатида баҳоланаётган ғарбона маданият, ғарбона яшаш, ғарбона муомала, ғарбона ҳаёт тарзи ва ҳоказолар бизнинг муқаддас қўрғонимизга қанчалик салбий таъсир кўрсатаётганини этарли даражада ўйлаб кўрмаяпмиз. Оддий ҳол сифатида қабул қилаётганимиз турли фильмлар, сериаллар, клиплар аслида шовқинли, жангари, тошбағир бир ҳаёт тарзини бизга инъом этмаётганмикин. Ғарб сериалларида келинини эркалаётган қайнота, турмуш ўртоғини очиқдан очиқ ҳақорат қилаётган хотин ёки унинг эрига хиёнат қилаётган дугона, ярим яланғоч қиздан мамнун она, оиладан халоват топмаган фарзанднинг гиёҳванд моддаларга берилиши ва бошқалар бизнинг фарзандларимиз тарбиясига, оилавий муҳитнинг носоғлом бўлишига олиб келмасмикин. Аксарият оилалар бундай ҳаёт тарзини қандай бўлса, шундайлигича ўзлаштирмоқда. Кўп ҳолларда, бизнинг менталитетимизга, яшаш тарзимизга тўғри келадими, йўқми, буни ўйлаб кўрмаяпмиз. Натижада оилалар арзимас муаммо олдида дош беролмай, энгил эл
пи, ҳавойи бир нафс қурбонига айланишмоқда. Ғарб таклиф этаётган худбинлик, тошбағирлик, эгоизм каби иллатларни аксарият инсонлар яшашнинг мазмуни сифатида олмоқда. Бунинг оқибатида аёл кимнингдир қўғирчоғига айланмоқда, гўдаклар меҳрдан мосуво ҳолда этимликка маҳкум этилмоқда. Бу каби мисолларни яна қатор келтириш мумкин. Оила тинчлигига салбий таъсир кўрсатаётган бундай муаммолар аслида ҳар бир виждонли инсоннинг қалб оғриқлари эмасми? Ёнғин чиқса, ҳўлу қуруқ баробар ёнади деганларидек, оила бузилса, ёинки фарзанд ахлоқсиз чиқса, биргина инсон эмас, атрофдаги инсонлар, борингки, бутун жамият ҳаётига, унинг фаровонлигига, тинчлигига раҳна солинган бўлади. Шундай экан, оила қўрғонини асраш, унинг мустаҳкамлигини таъминлаш учун нималарга эътибор бериш лозим. Бизнингча, ҳамма нарсанинг асоси маънавий этукликка бориб тақалади. Ахлоқимизга ташқи жиҳатлар салбий таъсир кўрсатаётган экан, улардан ҳимояланишнинг ягона йўли ҳам маънавий этукликдир. Маънан этук инсон атро
фдаги ҳар бир нарсага бефарқ қарай олмайди. Маънан бой инсон ғарбона яшаш, ғарбона маданиятни қандай бўлса, шундайлигича ўзлаштирмайди, аксинча ўзбекона, миллий хусусиятларимизга уйғунлаштиради. Оила деб аталмиш муқаддас қўрғонни асраб авайлашга интилади. Оиланинг бир бутунлигини ташкил этаётган эр ва хотин маънан бой, ақлан камолга этган бўлса, ҳар қандай зарарли таъсирларни олдиндан кўради ва оиласини ҳимоя қила олади. Айни пайтда, фарзандлар тарбиясига ҳам шу мезонлардан туриб ёндашади.
Оила мустаҳкамлигини таъминлашда тажрибали, кўпни кўрган отахон ва онахонлар ўгити, пурмаъно насиҳатлари, уларнинг ибратли ҳаёт тарзи ҳам муҳим ўрин тутади. Шу жиҳатдан олганда, жамиятда юзага келаётган янги оилаларга улар турмуши ибрат бўлса, тажрибасидан ўрганишса, ўйлаймизки, оила янада мустаҳкам ва вояга этаётган фарзандлар тарбияли бўлади. Бинобарин, оила қўрғони маънавий етуклик ва бой тажриба асосида янада мустаҳкамланиб борилади.
     
Л.Азимова,
Тошкент ислом университети